Ganesh Chaturthi
26 augustus - 5 september, dinsdag – vrijdag
Religieuze betekenis
Ganesha wordt vereerd als de zoon van Shiva en Parvati en is een van de meest geliefde godheden in het hindoeïsme. Tijdens Ganesh Chaturthi wordt zijn komst naar de aarde gevierd, waarbij gelovigen hem uitnodigen in hun huizen en gemeenschappen om zegeningen te ontvangen voor een voorspoedig leven.
Viering en rituelen
De festiviteiten beginnen met het plaatsen van een beeld van Ganesha in huizen of op openbare podia, vaak prachtig versierd en verlicht. Gedurende de tien dagen worden er dagelijks gebeden, liederen (bhajans), en rituelen uitgevoerd. Mensen brengen offers van zoetigheden, vooral modaks, die als Ganesha’s favoriete lekkernij worden beschouwd.
Belangrijke gebruiken zijn onder andere:
- Het installeren van klei- of gipsen beelden van Ganesha
- Het uitvoeren van dagelijkse aarti’s (gebedsrituelen)
- Het zingen van devotionele liederen en het reciteren van heilige teksten
- Het organiseren van culturele evenementen zoals dans en muziek
- Het delen van prasad (gewijde voedseloffers) met familie en buren
Visarjan (onderdompeling)
Op de laatste dag van het festival, bekend als Anant Chaturdashi, wordt het beeld van Ganesha in een optocht naar een rivier, meer of de zee gebracht en daar ondergedompeld. Deze ceremonie, genaamd visarjan, symboliseert het afscheid van Ganesha en zijn terugkeer naar de hemelse wereld, waarbij hij de zorgen van zijn volgelingen met zich meeneemt.
Regionale vieringen
Hoewel Ganesh Chaturthi in heel India wordt gevierd, is het bijzonder populair in de deelstaat Maharashtra, waar steden als Mumbai en Pune bekendstaan om hun grootschalige en kleurrijke vieringen. Ook in andere delen van India, zoals Karnataka, Tamil Nadu, Andhra Pradesh en Goa, wordt het festival met veel toewijding gevierd. Buiten India wordt Ganesh Chaturthi ook gevierd door hindoeïstische gemeenschappen in landen als Nepal, Sri Lanka, Mauritius, Fiji, Trinidad en Tobago, en in diaspora-gemeenschappen wereldwijd.
Milieubewustzijn
In recente jaren is er een groeiend bewustzijn ontstaan over de milieu-impact van het onderdompelen van niet-biologisch afbreekbare beelden. Dit heeft geleid tot een toename in het gebruik van milieuvriendelijke kleibeelden en natuurlijke kleurstoffen, evenals alternatieve vormen van visarjan, zoals symbolische onderdompelingen in waterbassins.
Ganesh Chaturthi is niet alleen een religieus feest, maar ook een cultureel evenement dat gemeenschappen samenbrengt in vreugde, devotie en solidariteit.
Ganesh Chaturthi in andere jaren
- 2022 31 augustus - 10 september, woensdag – zaterdag
- 2023 19 - 29 september, dinsdag – vrijdag
- 2024 7 - 17 september, zaterdag – dinsdag
- 2026 14 - 24 september, maandag – donderdag