Dzień Samizdatu

12 kwietnia, sobota

Dzień Samizdatu
© ShutterStock
Dzień Samizdatu obchodzony jest corocznie 14 sierpnia i upamiętnia niezależną działalność wydawniczą w krajach bloku wschodniego, szczególnie w Związku Radzieckim, gdzie wolność słowa była systematycznie tłumiona przez władze komunistyczne. Samizdat (z rosyjskiego самиздат – „wydane samemu”) to forma podziemnej publikacji, w której obywatele kopiowali i rozpowszechniali zakazane książki, artykuły, eseje i inne materiały, omijając oficjalną cenzurę państwową.

Geneza i znaczenie
Dzień Samizdatu został ustanowiony przez rosyjskich obrońców praw człowieka w 2004 roku, by uczcić odwagę tych, którzy ryzykowali represje, więzienie, a nawet życie, by przekazywać niezależne myśli i informacje. Data 14 sierpnia nawiązuje do wydarzeń z 1965 roku, kiedy to w Moskwie zorganizowano demonstrację w obronie pisarzy Andrieja Siniawskiego i Julija Daniela, sądzonych za publikowanie swoich utworów za granicą w ramach samizdatu.

Formy samizdatu
W ramach samizdatu kopiowano teksty ręcznie, na maszynach do pisania lub przy użyciu prymitywnych technik powielania. Rozpowszechniano:

* zakazane książki literackie i filozoficzne,
* niezależne analizy polityczne,
* listy otwarte i petycje,
* dokumentację represji i łamania praw człowieka.

Rola samizdatu w historii
Samizdat odegrał kluczową rolę w kształtowaniu świadomości społecznej i oporu wobec totalitaryzmu. Dzięki niemu idee wolności, demokracji i praw człowieka przetrwały w społeczeństwach poddanych cenzurze. W Polsce odpowiednikiem samizdatu była działalność wydawnictw drugiego obiegu, szczególnie aktywna w latach 70. i 80. XX wieku.

Współczesne znaczenie
Dzień Samizdatu przypomina o znaczeniu wolności słowa i niezależnych mediów. W dobie dezinformacji i ograniczania wolności prasy w niektórych krajach, idea samizdatu pozostaje aktualna jako symbol obywatelskiej odwagi i walki o prawdę. Obchody tego dnia są okazją do refleksji nad wartością niezależnej informacji i odpowiedzialności za jej przekazywanie.
Dzień Samizdatu – pozostało dni: 150. Ustaw Odliczanie czasu do wydarzenia

Dzień Samizdatu w innych latach

Niniejsza strona internetowa używa plików cookies. Kontynuując korzystanie z tej strony, wyrażasz zgodę na nasze warunki dotyczące korzystania z plików cookie.