İstriya, Rijeka, Zadar ve adaların Hırvatistan anavatanı ile birleşmesi kararının günü
25 Eylül, Perşembe
İstriya, Rijeka, Zadar ve Hırvat adalarının Yugoslavya Krallığı'ndan ayrılarak Hırvatistan'ın bir parçası haline gelmesini anmak amacıyla her yıl 25 Eylül'de kutlanan bu gün, Hırvatistan'da resmi olmayan bir anma günüdür. Bu tarih, 1943 yılında İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, söz konusu bölgelerin faşist İtalya'nın işgalinden kurtarılmasının ardından Hırvatistan ile birleşme kararının alındığı günü temsil eder.
25 Eylül 1943'te, İstriya, Rijeka, Zadar ve Dalmaçya adalarının halk temsilcileri, bu bölgelerin Hırvatistan ile birleşmesini talep eden kararları kabul ettiler. Bu kararlar, o dönemde Yugoslavya'nın bir parçası olan Hırvatistan'ın sınırlarının genişletilmesi ve etnik Hırvat nüfusun yaşadığı toprakların birleştirilmesi açısından büyük önem taşıyordu. Bu süreç, Yugoslav Partizan hareketinin ve Josip Broz Tito liderliğindeki direnişin etkisiyle şekillendi.
Bu gün, Hırvatistan'da özellikle İstriya Yarımadası ve Rijeka bölgesinde çeşitli anma etkinlikleriyle kutlanır. Yerel yönetimler, kültürel dernekler ve tarih kurumları tarafından düzenlenen törenlerde, bölgenin tarihsel önemi vurgulanır ve birleşme kararını alan kişilerin anısı yaşatılır. Etkinlikler arasında tarih konferansları, sergiler, anma yürüyüşleri ve kültürel programlar yer alır.
Resmi bir tatil olmamakla birlikte, bu gün Hırvatistan'ın toprak bütünlüğü ve ulusal kimliği açısından önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Özellikle bölgesel düzeyde güçlü bir tarihsel ve duygusal anlam taşır. Bu nedenle, İstriya ve çevresindeki yerleşimlerde bu gün, halkın tarih bilincini pekiştirmek ve geçmişteki mücadeleleri hatırlatmak amacıyla özel bir önemle anılır.